Δραματουργική Ανάλυση του Έργου «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε»

Η θεατρική ομάδα του Εργατικού Κέντρου Κέρκυρας Αγάντα, με τη φετινή επιλογή του έργου «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε» του Λουίτζι Πιραντέλο, πραγματοποιεί μια εξαιρετική κίνηση στο θεατρικό γίγνεσθαι. Συνδυάζοντας φιλοσοφικό περιεχόμενο με ψυχαγωγική μορφή, η ομάδα προσφέρει στους θεατές ρόλους που προάγουν τη σάτιρα και τον αυτοσαρκασμό, επιτρέποντας παράλληλα αβανταδόρικες στιγμές στα επίκαιρα ζητήματα της σύγχρονης πραγματικότητας.

Η πλοκή του έργου περιστρέφεται γύρω από τρεις «ξένους» που φτάνουν σε μια μικρή επαρχιακή πόλη: ένα νεαρό ζευγάρι και την πεθερά της συζύγου. Ο σύζυγος και η πεθερά ανταγωνίζονται αδιάκοπα στην περιγραφή των ενδοοικογενειακών σχέσεων, οδηγώντας στο ερώτημα αν οι ισχυρισμοί τους επιβεβαιώνουν ή αμφισβητούν το παραληρηματικό τους παιχνίδι. Η αλληλεπίδραση των υπολοίπων χαρακτήρων, μέσα από λόγια και κινήσεις, δημιουργεί ένα κλίμα έντασης, που αγγίζει τις ψυχολογικές πτυχές του κουτσομπολιού και της κοινωνικής αξίας.

Ο χαρακτήρας που απέχει από τον καβγά, ενσαρκώνοντας το alter ego του συγγραφέα, εστιάζει ειρωνικά στην προσπάθεια των άλλων να βρουν την «μία και μοναδική» αλήθεια. Αυτό το στρωτό και γεμάτο εντάσεις κείμενο, σε συνδυασμό με την προοδευτική αλλαγή κλίματος από μια ανάλαφρη σάτιρα σε μια πιο σκοτεινή και βαρύτερη ατμόσφαιρα, παρουσιάζει τη δύναμη της πιραντελικής δραματουργίας και την επιρροή της στην ανατροπή του θεάτρου του παραλόγου.

Στην τελευταία σκηνή, η σύζυγος, ως σύμβολο της κρυμμένης αλήθειας, επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς τόσο της μητέρας όσο και του συζύγου, μεταμορφώνοντας την παραδοσιακή διάζευξη σε μια πολυδιάστατη αλήθεια που εξαρτάται από την αντίληψη του καθενός. Ουσιαστικός πυρήνας του έργου εργάζεται γύρω από την ψυχολογία και τη φιλοσοφία της αλήθειας, αναδεικνύοντας τις πολλαπλές οπτικές γωνίες και τις υποκειμενικές προσεγγίσεις της πραγματικότητας.

Ο Πιραντέλο αξιοποιεί την ανατροπή, την ενσωμάτωση του θεάτρου εν θεάτρω και την ψυχαναλυτική προσέγγιση για να δημιουργήσει μια συνεχή réflexion γύρω από τον ανθρώπινο ψυχισμό και τις κοινωνικές σχέσεις. Αν και οι κοινωνικοί μηχανισμοί όπως το κουτσομπολιό και η υποκρισία εξετάζονται σε βάθος, η αναζήτηση της αλήθειας παραμένει το κεντρικό θέμα, κλονίζοντας τον θετικισμό και υπογραμμίζοντας τον ρόλο της ψυχής στη διαμόρφωση της πραγματικότητας.

Η μοίρα του ανθρώπου, ανάμεσα στη γλυκιά ψευδαίσθηση και την τραγική πραγματικότητα, γίνεται ορατή, υποδεικνύοντας ότι οι αυταπάτες που δημιουργούμε μας κλείνουν σε έναν φαύλο κύκλο μιας ανέφικτης κοινωνικής αποδοχής. Οι πολλαπλές διαχρονικές επιδράσεις στην ατομική και συλλογική ζωή μας αποτυπώνονται στο έργο, προβάλλοντας μια σύγκρουση ανάμεσα στο είναι και στο φαίνεσθαι, που συνδυάζει την ανθρώπινη φύση με την κοινωνική πίεση.

Το σπουδαιότερο πλεονέκτημα της παράστασης είναι η ικανότητά της να κρατάει τους θεατές σε εγρήγορση και να τους παρακινεί σε σκέψεις και συζητήσεις. Αυτό αντικατοπτρίζει την ουσία της εργατικής – λαϊκής τέχνης του θεάτρου, που προσεγγίζει τα σύνθετα κοινωνικά ζητήματα χωρίς απλοϊκές προσεγγίσεις. Το έργο αποτυπώνει την ανάγκη για κριτική στάση απέναντι στην πραγματικότητα, εν μέσω της καθημερινής ρουτίνας της ζωής, και προάγει κοινωνικούς και φιλοσοφικούς προβληματισμούς που είναι απαραίτητοι στην εποχή μας.

Η επίτευξη του στόχου αυτού ενισχύει την καλλιτεχνική διάσταση του θεάτρου του Πιραντέλο, καθιστώντας τη θεατρική εμπειρία αναγκαία και επείγουσα, όχι μόνο για τους θεατές, αλλά και για την ίδια την κοινωνία, η οποία αιωρείται συχνά μεταξύ της ψευδαίσθησης και της πραγματικότητας.

Όλγα Τσιλιμπάρη
Εκπαιδευτικός